Door: Leon ter Beek
Op maandag 18 april, Tweede Paasdag, speelde ons eerste avondteam (De Kentering A) een inhaalwedstrijd tegen het Roosendaals Schaakgenootschap (RSG A).
Luigi heeft op deze site al uitgebreid verslag gedaan van zijn verdienstelijke remise in deze uitwedstrijd. Zelf speelde ik op het eerste bord een degelijke remise tegen Jan Schuurman (2068), en ook David hield zijn partij tegen Marc Naalden (1839) soepel remise.
De winst in de wedstrijd dankten we aan Marc Smits, die met zwart moest aantreden tegen zijn naamgenoot Jacques Smits (1593). Deze partij is de moeite waard om na te spelen.
Het begint met 1. b3 h5! Zie diagram 1.
Diagram 1. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 1… h5.
Marc staat bekend om zijn bizarre openingen, maar 1… h5 is zelfs voor hem nog apart.
Wit vervolgt met 2. Lb2 en Marc doet 2… h4. Zie diagram 2.
Diagram 2. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 2… h4.
Goed of niet, consequent is het wel. Waar wil de pion naar toe?
Wit besluit de pion tegen te houden en speelt 3. h3, wat ook de eerste keus is van Stockfish. Marc doet daarop 3… a5! Zie diagram 3.
Diagram 3. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 3… a5.
Je weet werkelijk niet wat je ziet! Wat is dit? Na de partij vertelde Marc mij dat deze ’opening’ bekend staat als ’de krab’.
Wit speelt 4. e4 en zwart doet 4… Pf6 (wederom ook de zet van Stockfish) en na 5. Pc3 Ph5 ontstaat de volgende stelling (diagram 4):
Diagram 4. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 5… Ph5
We zien waarom deze opening ’de krab’ wordt genoemd: zwart speelt zijn beide torenpionnen op en beperkt zich tot acties op de beide vleugels, zoals een krab zich van zijn scharen bedient.
Stockfish beoordeelt de stelling inmiddels als zeer voordelig voor wit, maar daar zit Marc niet mee. Het gaat als volgt verder: 6. Pf3 e6 (weer in beide gevallen overeenkomstig de voorkeur van Stockfish) 7. d4 c6 8. Dd2 en Marc speelt ook zijn tweede paard naar de rand met 8… Pa6. Zie diagram 5.
Diagram 5. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 8… Pa6.
Wederom een zet die goed past in ’de krab’: de beide zwarte paarden nemen de witte stelling van opzij in de tang. Wit beheerst het centrum, maar zal verrast zijn geweest door de ongebruikelijke opstelling van zwart. In het vervolg houdt Marc met ijzeren hand vast aan de ’krabtechniek’: alleen op de vleugels spelen en het centrum met rust laten:
9. Le2 b5 10. Tad1 g6 11. 0-0 Pb4 12. Ld3 Lh6 13. De1 Lb7. Zie diagram 6.
Diagram 6. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 13… Lb7
Wit besluit nu actie te ondernemen in het centrum en speelt 14. d5. Stockfish geeft 14. e5 als beste zet en beoordeelt de stelling na 14. d5 als bijna gelijk. Schaken is een moeilijk spel! Het is voor wit niet eenvoudig de zwarte opzet te weerleggen.
Maar ook voor zwart is de stelling ingewikkeld. Marc speelt nu 14… Pf4 en dat is, zoals Marc na de partij zelf al aangaf, niet goed. (Volgens Stockfish moet zwart 14… cxd5 15. Lxb5 0-0 spelen.)
Er volgde 15. Pe2 Pfxd3 16. cxd3 Tg8 17. dxe6 dxe6 18. a3 Pxd3 19. Dc3 Lg7 20. e5 b4 21. Dxd3 Dxd3 22. Txd3 La6. Zie diagram 7.
Diagram 7. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 22… La6
De zwarte loper neemt de toren op d3 en het paard op e2 onder vuur, nog steeds vanaf de flanken.
Wit speelt 23. Td2, waarna Marc met 23… Lh6 de toren opnieuw aanvalt. Wit had alles onder controle kunnen houden door 24. Te1 te spelen; na 24… Lxd2 25. Pxd2 0-0-0 26. Pe4 heeft wit, ondanks de vreemde materiaalverhoudingen, duidelijk voordeel. Wit gaat echter in de fout en speelt 24. Pg5?, waarna zwart in één klap gewonnen staat.
Marc sloeg het paard: 24… Lxg5, waarna het verder ging met 25. f4 Le7 26. axb4 Lxb4. Zie diagram 8.
Diagram 8. Jacques Smits – Marc Smits. Stelling na 26… Lxb4
Nu blijkt dat de witte toren het paard niet kan blijven dekken! Na 27. Tc2 Ld3 28. Txc6 Lxe2 is het witte paard verloren gegaan en de partij is beslist. Wit spartelde nog tegen met 29. Tfc1 Tg7 (29… Kf8 lijkt wat logischer, maar de tekstzet kan ook en is meer in de stijl van Marc…) 30. Kf2 Ld3 31. Ke3 Lf5 32. Ld4 Td8 33. Tc7 g5 34. T1c4 gxf4† en gaf toen op.
Een bizarre partij! Door deze overwinning won De Kentering met 2½-1½.
Interessant om te lezen en fijn, zo’n overzichtelijke bespreking. Het laat ook zien dat Marc ervaring heeft met zo’n opening als De Krab en een goed oog heeft de verschillende kansen die het biedt en patronen die daarbij horen (La6, Lh6, Pf4, c6, b5, b4). Bij het analyseren van de partij werd me ook duidelijk hoe sterk het paard kan staan op f4: niet goed weg te jagen omdat g3 niet gespeeld kan worden. Maar in dit geval verkeerd getimed vanwege het sterke 15. Pe2.
En het kan in de betreffende stelling ook geen kwaad f4 vrij te houden voor de loper, nu de pionnen vanaf zet 14. d5 aan het oprukken zijn in het centrum.
Een leuk detail is dat, hoe wonderlijk de eerste zetten ook zijn, ze recent (maart 2021) op hoog niveau ook zijn gespeeld in de online partij tussen Manuel Petrosyan (2623) en Armin Musovic (2235), waarin Musovic met nog veel vreemdere manoeuvres vervolgde (Th5 en dan zelfs Tc5), maar dat liep niet goed af (1-0).
Leon,
Dank je wel voor het verslag!
Ik heb nog een andere mooie winstpartij gevonden:
Eric Merx – Marc Smits 0-1
Die staat zowaar in het boekje dat ik s-‘maandags meeneem.
Groeten,
Marc
Mooie, informatieve analyse, Leon. Zelfs lyrisch bij het aanschouwelijk maken van de angstaanjagende krab, die de stelling van de tegenstander tussen zijn scharen dreigt te verscheuren.
Duidelijk verhaal ook met al die diagrammen. Dat is nagenieten van een weldadige overwinning.
Mooi gedurfd van Marc deze waanzinnige beestopening: de Krab !
Dierenopeningen zijn soms levensgevaarlijk! De Birds-opening is alom bekend.De Oerang-Oetan heb ik zelf veel gespeeld. Maar wat te denken van: De Nijlpaard-opening, De Olifanten-Oren opening, De Pinguin opening, De jawel….Dronken Paard opening, de Lemming opening en niet te vergeten : de Krokodil !
zie ook: https://www.fischerz.nl/noe.htm
Ik heb de meeste bekeken maar nog niet allemaal gespeeld. De Pinguin wel. En dan heb je nog de Vos, 1. e4-f6! Ze denken dat Fisher die ooit speelde tegen welke GM? Volgens mij Nigel Short. En hij won.
Stukje uit het artikel van mijn vorige reactie.
Vooral in vluggertjes is de Koning Krab m.i. een dodelijk wapen juist omdat het niet serieus genomen wordt. Volgens Brian Wall, die – het zij toegegeven – nog wel eens op hol slaat, gebeuren er rare dingen als je de Krab speelt. Hij speelt zelfs de Koningin Krab Opening, die 1. a4 en dan h4 combineert. Ook aarzelt hij niet dit zelfs met zwart te spelen, de Krab Verdediging. Het voelt volgens Wall niet als een echte schaakpartij, maar een trip naar een magisch koninkrijk. De blunder-ratio gaat exponentieel omhoog. De Krab slachtoffers lijken in een permanente shock-toestand te verkeren en raken steevast in tijdnood. De torens worden hyper-actief, ` de Krab is de Torens beste vriend’ . Niemand kan veilig rokeren. De partij is altijd nieuw, vers en lollig. Kortom, schaken zoals God het bedoeld heeft, een echte test voor geest en hart. Waarvan acte!
Prachtige dierenverhalen van jullie, Ton en Mark. Zo meeslepend. Zo wordt het schaakbord een sprookjesland, vol hulpvaardige maar ook angstaanjagende wezens, die rond sluipen door de woestenij waar de schaker zich een pad moet banen. Als ik jong was, zou ik vriendschap proberen te sluiten met krokodillen, gorilla’s en schorpioenen.
Zijn er geen roofvogelaanvallen mogelijk vanuit het omringende bergland? Bestaat er geen wolfsarend of rode gier?
Jawel Tjeu!
DE GIER
1. d4 Pf6 2. c4 c5 3. d5 Pe4
De Gier. “Geier” heet deze opening in het Duits.
NIJLPAARDENSYSTEEM
1. e4 Ph6 2. d4 g6 3. c4 f6
De Hippopotamus. Dat betekent Nijlpaard. Ik denk dat deze opening zo heet omdat het paard van h6 straks op f7 lui gaat liggen wachten in zijn plas.
DE LEEUW
1. e4 d6 2. d4 Pd7 3. Pc3 Pgf6
MOKELE MBEMBE
1. e4 Pf6 2. e5 Pe4
Dit is de Mokele Mbembe. Volgens sommigen een dubieuze opening. Het is niet zeker of de Mokele Mbembe echt bestaat. Het dinosauris-achtige dier zou leven in onbegaanbare moerassen in Congo.
Speciaal voor jou, Tjeu. Als aanvulling op je geliefde Aljechin verdediging:
https://www.chess.com/blog/ThePawnSlayer/opening-myths-the-mystery-of-the-mokele-mbembe-variation
Wat bestaan er toch prachtige namen voor schaakopeningen! Een van de mooiste vind ik nog de ‘Gebakken-Lever-Aanval’, oorspronkelijk in het Italiaans de ‘Fegatello’ genaamd (‘levertje’, naar een gerecht).
Die gaat als volgt: 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. Pg5 d5 5. exd5 Pxd5 6. Pxf7. Een barre variant van het Tweepaardenspel dus.
Deze opening is volgens Chessgames al gespeeld in de partij Polerio – Domenico, Rome 1610. Hierbij moet worden aangetekend dat over het algemeen niet blindelings kan worden vertrouwd op jaartallen, data, plaatsen en zelfs namen van spelers in partijen die op het internet in databases voorkomen. Hoe dan ook is de opening al zeer oud.
Er zijn tig van die openingen.
Deze is ook wel leuk, of niet.
Double Duck Formation 1.f4 f5 2.d4 d5
Te vinden op: https://ludus123.blogspot.com/2013/11/list-of-chess-openings-named-after.html
Beste Ton, Leon en Mark, jullie lijken wel sprookjesvertellers. Er schijnt achter, boven of onder de ‘normale’ schaakwereld nog een tweede schaakparadijs te bestaan, vol verrukkingen en kwellingen. De namen alleen al! Gebakken-lever-aanval, Mokele Mbembe, Double Duck. Alsof je verdwaald bent in een oerwoud en jezelf terug vindt in de kookpot van een kannibalenstam.
Bedankt voor jullie informatie. Ik kan nog jaren vooruit, geloof ik. Alleen de gebakken-lever-aanval heb ik kunnen bekijken. Daarbij lijkt de eerste slag in het voordeel van wit te zijn.
Fijn dat ik even heb mogen proeven van de bovennatuur van het schaakspel.
Nu Tjeu over sprookjes begint, denk ik opeens aan het schaakspel dat in het oude Arabië werd gespeeld.
In deze versie van het schaakspel mocht de pion maar één veld tegelijk vooruit, de dame ging alleen diagonaal en mocht ook maar één veld vooruit, terwijl de loper, net als nu, diagonaal speelde maar niet meer dan twee velden vooruit mocht. De rokade bestond trouwens ook nog niet.
Rond het jaar 970 n.C. schreef de in zijn tijd beroemde schaker Al-Lajlaj, die in Bagdad actief was, een verhandeling over het schaakspel. In dit boek beschrijft Al-Lajlaj een opening die hij ‘al Saif’, oftewel ‘het Zwaard’ noemt.
Zo’n vijfhonderd jaar later, in 1501, wordt er in Constantinopel een manuscript geschreven waarin een anonieme auteur, onder verwijzing naar Al-Lajlaj, zes verschillende ‘opstellingen’ beschrijft. Tegenwoordig zouden wij dit ‘openingsvarianten’ noemen. Het zijn de volgende, die zo uit de sprookjes van Duizend-en-Eén-Nachten lijken te zijn weggelopen.
* de ‘Tabariya’: geschikt voor beginners, de inwoners van Tabaristan spelen op deze manier
* de ‘Iraqiya’: van deze opening bedient men zich in Irak
* de ‘hasin fir’auna’, oftewel ‘de vesting van de farao’; deze opening heet zo omdat hij bijzonder krachtig is
* de ‘watad al fazz’, ook wel ‘gechi gazighi’, oftewel ‘de geitepen’; genoemd naar de opstelling van de pionnen die als een pin in de kleren van de tegenstander zitten zodat de tegenstander als het waren met gebonden handen speelt
* de ’tarhiya’: een zeer mooie en wetenschappelijke opstelling
* de ‘ghariba wa malubi’: ‘de schitterende en schone’
Ik haal deze namen uit een van de eerste schaakboeken die ik als kind cadeau kreeg en waarin ik heel veel heb gelezen, namelijk ‘Schaken met Grootmeesters’, van Raymond Keene, Nederlandse uitgave uit 1977, p. 136-137.
Schilderachtige namen voor schaakopeningen zijn dus bepaald niet voorbehouden aan de moderne tijd!
Interessant, Leon. Jouw ‘archeologische’ vondsten doen inderdaad aan de sprookjes van duizend-en-een-nacht denken, zulke romantische namen. Vooral de ‘ghariba wa malubi’ (de schitterende en de schone) roept bij mij de voorstelling op van een opstelling, waarbij een oogverblindende koningin betrokken is, die de stukken van de tegenstander met dodelijke verlamming slaat.
Jij hebt de schaakromantiek met de paplepel naar binnen gekregen, geloof ik.
Ik heb deze nog gevonden: https://www.svwlc.nl/uncategorized/langs-de-afgrond/
Jammer genoeg staan de zetten er niet bij, net zoals mijn naam.