De Kentering 1-Paardje 1 5-3

Door David Bruggeman

Voor onze tegenstander ’t Paardje 1 stond in deze op een na laatste ronde van de competitie veel op het spel. In de afgelopen 5 ronden hadden zij tot dusver alle wedstrijden verloren, en de punten waren hard nodig om dreigende degradatie te ontlopen. Het zat ook verder niet mee: hun sterke tweede bordspeler Marc Govers was verhinderd. Teamcaptain René Stadhouders besloot dat drastische maatregelen nodig waren, stelde een tactische opstelling op en gaf instructies aan de invallers als ‘op remise spelen’. Dat laatste had hij beter niet kunnen doen, zoals te zien is in het verloop van mijn partij…

Over afwezige sterke spelers gesproken. Tot onze verrassing was Leon afwezig. Die zat, zoals bleek na navraag, in Rome met zijn VWO-klassen. Er zijn slechtere excuses denkbaar… Dat die afwezigheid dit weekend betrof was ik vergeten te noteren. Gelukkig bleek, na een telefoontje 5 minuten na de starttijd van de wedstrijd, Dick bereid in te vallen, en in de gelegenheid binnen afzienbare tijd te komen.

William van den Bosch – Dick van Leeuwen

Dick startte met een half uur minder op de klok en we maakten ons dus zorgen gezien Dick’s reputatie van grondig en dus ook lang nadenken, maar dat bleek onnodig. In raptempo verschenen een groot aantal zetten op het bord, en het verschil in tijd was halverwege de partij geslonken tot 10 minuten. En beter nog: Dick stond een kwaliteit voor. En dat tegen de gebruikelijke 1^e bordspeler William van den Bosch met een rating van ruim 200 punten meer. Hem was geen tactische plaats in het team toebedeeld, en daar was het team nu vast blij om, want nu gooide hij al zijn schaakervaring in de strijd om de stand te compliceren, dreigingen te creëren en Dick als het nog te dwingen tot het doorrekenen van de verwikkelingen. Nu wreekte zich alsnog de tijdnood; Dick moest sneller dan hij gebruikelijk doet z’n zetten doen, kwam  allengs slechter te staan en verloor een stuk en de partij.

Tom Fürstenberg – Peter Francois jr.

Tom deed intussen wat van hem verwacht werd: tegen een op een hoog bord ingedeelde invaller zijn strategisch inzicht etaleren, een vrijpion creëren op de a-lijn en deze onder begeleiding van denkbeeldige fanfaremuziek naar de overkant laten marcheren. Nog even de kwaliteit op het juiste moment terugofferen en de partij met nuttige lessen voor de jonge tegenstander waren voorbij. De lessen werden ter harte genomen: de partij werd nog lang nageanalyseerd in het café.

Op het 3^e bord stond ik voor een vergelijkbare taak tegen een eveneens onervaren invaller. Dat leek allemaal voorspoedig te verlopen, met de winst van een pion, maar toen sloeg me de schrik om het hart: in mijn staat van lichtvaardige ongeconcentreerdheid stond ik een offer toe, dat mijn tegenstander minimaal een pion en gunstige stelling zou opleveren. Hij speelde het niet, en ik kon de partij rustig uitspelen en winnen. Hij bleek het echter wel gezien te hebben. Dat verraste me, temeer daar hij ook aangaf “pas 7 maanden te schaken”. (Die gaat er wel komen!). Op mijn vraag waarom hij het dan niet gespeeld had: “Ik had Pxc7 wel gezien, zag dat het sterk was, maar overzag de eventuele complicaties in de  stelling daarna niet. Omdat ik de opdracht had remise te maken, leek het me verstandiger veilig te spelen en geen complexe stand te creëren.” Hier was de aanval echter duidelijk de beste verdediging, want in stand na 25. e4? staat zwart weer gewonnen. Zie de partij onderaan dit verslag..

Van de partij van Hans heb ik niet veel gezien. Het leek in alle fasen ongeveer gelijk te staan, en de vrede was al vrij vroeg in de middag getekend met een remise.

Johan Knuvers in gepeins na de mokerslag Txf6

Meer spektakel in de partij van Johan waarin zijn tegenstander een correct torenoffer plaatste. Zie de stelling op de foto, en het diepe gepeins dat het bij Johan veroorzaakte: in geen enkele variant is er redding. Tenminste, als zijn tegenstander de aanval correct doorzet. Johan speelde Lxg7 en bleef een kwaliteit achter na Tf8+. Er was echter een sterkere zet. 

Johan Lips – Johan Knuvers na Lg7

Wie ziet de beste zet, inclusief het vervolg dat ook enige precisie vraagt?

De tegenstander liet Johan nog enige hoop om met paard en pion tegen een toren toch nog remise te maken, maar speelde het uiteindelijk winnend uit.

Ook het verloop van Luigi´s partij heb ik gemist  – ook een remise – en in de partij van Wilbert stond ik toe te kijken toen zijn tegenstander een toren inzette, over het hoofd zag dat deze niet gedekt werd door de pion vanwege de penning van die pion, en Wilbert niet aarzelde en het cadeau en al spoedig de overwinning in ontvangst nam.

Marc Smits – René Gosens

Held van de dag was Marc. Tegen een in rating duidelijk sterkere tegenstander – tactische opstelling – had steeds hij het initiatief en schatte sterk in dat niet een aanval tegen de zwarte koning, maar vooral het laten opstomen van de pionnenmeerderheid op de damevleugel de beste kans was op de overwinning. Zoals hij vakkundig aantoonde. In de stelling op de foto is die falanx op a4, b4 en c5 al aan de opmars bezig, en het ruilen van de stukken in het centrum pakte zoals hij voorzien had uit in een gewonnen eindspel. Klasse! Het bracht het laatste punt binnen wat de eindstand op 5-3 bepaalde.

Een goede les op deze middag: “Probeer maar remise te maken” is een van de meest ingewikkelde en soms fatale opdrachten die je een speler kunt meegeven, zoals te zien is in onderstaande partij.

 [Event "KNSB zaterdagcompetitie klasse 5I"] [Site "Rosmalen"] [Date "11 maart 2023"] [Round "6"] [White "Martijn Dekkers"] [Black "David Bruggeman"] [Result "0-1"] [Title "Nimzo-Indische verdediging met 4. a3"] 1. d4 Nf6 2. c4 {[%clk 0:00:00]} e6 {[%clk 0:00:00]} 3. Nc3 {[%clk 0:00:00]} Bb4 {[%clk 0:00:00]} 4. a3 {Niet de meest gebruikelijk variant in de Nimzo-Indisch verdediging, maar wel met een eigen naam: de Sämisch variant. De Capablanca-variant met 4. Dc2 wordt het meest gespeeld, maar op grootmeester niveau meestal 4. Pf3 of 4. e3. Of tegenwoordig weer steeds vaker 4. f3. Maar a3 is een optie, ook Carlsen speelt het wel eens, dus ik was op m'n hoede....[%clk 0:00:00]} Bxc3+ {[%clk 0:00:00]} 5. bxc3 {[%clk 0:00:00]} h6 {[%clk 0:00:00]} 6. e3 {Maar nu was ik gerustgesteld. De kritische voortzetting is 6. f3.[%clk 0:00:00]} b6 {[%clk 0:00:00]} 7. Bd3 {[%clk 0:00:00]} Bb7 {[%clk 0:00:00]} 8. Nf3 {Nog steeds was f3 de meest consequente voortzetting om het centrum vast in handen te krijgen[%clk 0:00:00]} O-O {[%clk 0:00:00]} 9. O-O {[%clk 0:00:00]} Ne4 {[%clk 0:00:00]} 10. Qc2 {[%clk 0:00:00]} f5 {Een probaat middel in de strijd om het veld e4[%clk 0:00:00]} 11. Bxe4 $2 {Er was geen noodzaak tot deze ruil. Dat geeft de heerschappij over de witte velden wel erg makkelijk weg.[%clk 0:00:00]} Bxe4 {[%clk 0:00:00]} 12. Qe2 {[%clk 0:00:00]} Bb7 {Een beetje lui. Je kunt in deze stelling actiever op de aanval spelen, maar het plan om c4 te gaan veroveren leek voldoende voordeel op te leveren.[%clk 0:00:00]} 13. Rd1 {[%clk 0:00:00]} d6 {[%clk 0:00:00]} 14. d5 {[%clk 0:00:00]} (14. c5 {leek me veelbelovender, maar zwart staat nog steeds goed na} Nd7 15. cxd6 cxd6 16. a4 Nf6) 14... e5 {[%clk 0:00:00]} 15. a4 {[%clk 0:00:00]} a5 {[%clk 0:00:00]} 16. Rb1 {[%clk 0:00:00]} Nd7 {[%clk 0:00:00]} 17. Ba3 {[%clk 0:00:00]} Qe8 {Ik ontwikkel rustig de aanval verder. Die c4 pion komt wel, ooit.. De penning van de b-pion stelt niets voor: na c5 volgt La6 en pion winst in een aangename stelling[%clk 0:00:00]} 18. Nd2 {[%clk 0:00:00]} (18. c5 Ba6 {Dit had mijn tegenstander ook gezien. Verbazingwekkend voor een speler die pas 7 maanden schaakt...}) 18... e4 {[%clk 0:00:00]} 19. f3 {[%clk 0:00:00]} Qh5 {Niet slecht maar ik zag de eenvoudige pionwinst op a4 over het hoofd. Toch niet heel moeilijk te vinden is:[%clk 0:00:00]} (19... Ne5 20. fxe4 fxe4 21. Nxe4 Qxa4 {en ook c4 valt}) 20. Re1 {[%clk 0:00:00]} exf3 {[%clk 0:00:00]} 21. Qxf3 {[%clk 0:00:00]} Qxf3 {[%clk 0:00:00]} 22. Nxf3 {[%clk 0:00:00]} Ba6 {Nu is het goede moment: geduld is een schone zaak bij zulke zwakke pionnen: ze worden al maar rijper en vallen vanzelf...[%clk 0:00:00]} 23. Nd4 {[%clk 0:00:00]} Ne5 $2 {Maar dit is een ernstige fout. Ik zag uiteraard al geruime tijd dat paard naar e6 komen en meende dat Tf7 een goede verdediging was. Gewoon slaan op c4 is echter véél beter, en met Tfc8 is niets mis:[%clk 0:00:00]} (23... Bxc4 24. Ne6 Rfc8 25. Rbd1 Nf6 {en dat paard op e6 is niet te handhaven, evenmin als de pion op d5.}) 24. Ne6 {[%clk 0:00:00]} Rf7  $2 {Na het spelen realiseerde ik me met een schok dat het een blunder is.[%clk 0:00:00]} 25. e4 $2 {Wit heeft een reuzekans om een minimaal gelijke stand te bereiken:[%clk 0:00:00]} (25. Nxc7 $1 Rxc7 26. Bxd6 Rb7 27. Bxe5 Bxc4 28. d6 {En de door mijn tegenstander vooraf gehoopte remise is nu wel erg nadrukkelijk binnen handbereik met een pion meer en lopers van ongelijke kleur... "Ik had de opdracht remise te maken, dus Pxc7 leek me een beetje te wild..." gaf mijn tegenstander na afloop aan}) 25... Nxc4 {e6 staat weer gedekt, dus veel beter dan met Lxc4 slaan wat Pxc7 nog steeds toelaat[%clk 0:00:00]} 26. Bc1 {[%clk 0:00:00]} fxe4 {[%clk 0:00:00]} 27. Rxe4 {[%clk 0:00:00]} Ne5 {valsstrikje..[%clk 0:00:00]} 28. Bf4 $2 {[%clk 0:00:00]} Bd3 {geslaagd[%clk 0:00:00]} 29. Rbe1 {[%clk 0:00:00]} Bxe4 {[%clk 0:00:00]} 30. Rxe4 {[%clk 0:00:00]} Nd3 {[%clk 0:00:00]} 31. Rc4 {[%clk 0:00:00]} Nc5 {beter dan Pxf4 waarna ik nog niet van dat sterke paard op e6 verlost ben...[%clk 0:00:00]} 32. Be3 {[%clk 0:00:00]} Nxe6 {[%clk 0:00:00]} 33. dxe6 {[%clk 0:00:00]} Re7 {[%clk 0:00:00]} 34. g4 {[%clk 0:00:00]} c5 {[%clk 0:00:00]} 35. Re4 {[%clk 0:00:00]} Rae8 {[%clk 0:00:00]} 36. g5 {[%clk 0:00:00]} Rxe6 {[%clk 0:00:00]} 37. Rxe6 {[%clk 0:00:00]} Rxe6 {[%clk 0:00:00]} 38. Bf4 {[%clk 0:00:00]} Rg6 {0-1[%clk 0:00:00]} *